ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, ΟΙ ΟΜΙΛΗΤΕΣ, ΟΙ ΔΙΟΡΓΑΝΩΤΕΣ, ΟΙ ΦΙΛΟΞΕΝΟΥΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ
Την ΙΓ΄ Συνάντηση Ιστορικών του Δικαίου διοργανώνει ο τομέας Ιδιωτικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης στις 19 και 20 Νοεμβρίου στην Κομοτηνή. Η εναρκτήρια συνεδρίαση θα γίνει στην αίθουσα Γενικών Συνελεύσεων της Νομικής Σχολής την Παρασκευή 19 Νοεμβρίου στις 9:30 το πρωί.
Θα απευθυνθούν χαιρετισμοί εκ μέρους του Προέδρου της Συνεδρίας Καθηγητή Σπύρου Ν. Τρωιάνου, του Πρύτανη του Δ.Π.Θ. Κωνσταντίνου Ρέμελη, Καθηγητή της Νομικής Σχολής, του Πρόεδρου του Τμήματος Νομικής Δ.Π.Θ. Καθηγητή Αριστοτέλη Χαραλαμπάκη, του Διευθυντή του Τομέα Ιδιωτικού Δικαίου Καθηγητή Κ.Φ. Καλαβρού, της Προέδρου της Ελληνικής Εταιρείας Ιστορίας του Δικαίου Καθηγητρίας Ιουλίας Βελισσαροπούλου-Καράκωστα, ενώ εισαγωγικές παρατηρήσεις θα γίνουν από την Μαρία Γιούνη και από τον Κ. Γ. Πιτσάκη, Καθηγητές της Ιστορίας του Δικαίου στη Νομική Σχολή Δ.Π.Θ.
Πλούσια η φετινή θεματολογία
Πλούσια και η φετινή θεματολογία της συνάντησης, λείπει όμως, όπως παρατηρεί ο καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Πιτσάκης το οθωμανικό δίκαιο. «Κάποιοι χώροι που θα θέλαμε να εκπροσωπηθούν στη συνάντηση, έτυχε να μην καλύπτονται. Για παράδειγμα φέτος έτυχε να μην υπάρχει θέμα από το ισλαμικό ή το οθωμανικό δίκαιο, που μας ενδιαφέρει. Πάντοτε έχουμε συναφή θέματα, έτυχε όμως φέτος να μην υπάρχει, διότι ακριβώς υπάρχει η λογική, ότι ο κάθε συνάδελφος παρουσιάζει θέματα τα οποία συμβαίνει να τον απασχολούν αυτό τον καιρό, προκειμένου να τα θέσει υπό την κρίση των ομοτέχνων. Γι’ αυτό, όπως πολλές φορές έχουμε πει, δεν το λέμε συνέδριο, αλλά το βλέπουμε ως συνάντηση φίλων, για αυτό ακριβώς δεν έχουμε συγκεκριμένη θεματική, αλλά ο καθένας παρουσιάζει στους ομοτέχνους και φίλους αυτά που τον απασχολούν και για να ακούσει και άλλες απόψεις και για να ακούσει απαντήσεις, αν είναι δυνατόν, αλλά να τα θέσει υπό την κρίση των ομοτέχνων, πριν τα παρουσιάσει επισημότερα ή ευρύτερα. Αυτό είναι που καθιστά τόσο ζωντανή την συνάντηση».
Εξαιρετικά καλή χαρακτηρίζει τη φετινή εκπροσώπηση ο κ. Πιτσάκης, «και σε σχέση με άλλες συναντήσεις εκπροσώπηση θεμάτων, εκπροσώπηση επιμέρους περιόδων και επιμέρους κλάδων και εκπροσώπηση ιδρυμάτων, φορέων της έρευνας. Αυτό που μου αρέσει, - δεν παινεύω το σπίτι μου ούτε ευλογώ τα γένια μου, γιατί εγώ είμαι ο εξ υιοθεσίας πατήρ, έναντι της κ. Μαρίας Γιούνη που το είχε εμπνευστεί, πριν έρθω στη Νομική Σχολή, -αλλά αυτό που μου αρέσει είναι το ότι δεν είναι ένα συνέδριο απαραιτήτως πανεπιστημιακών και δεν είναι ένα συνέδριο απαραιτήτως νομικών. Ίσως και άλλες φορές να το έχουμε πει, αλλά θέλω να το τονίσω, αυτό που με ενδιαφέρει είναι ότι το δίκαιο και η ιστορία του είναι ένα κομμάτι της ζωής μας. Αυτό είναι το πρώτο που προσπαθούμε να πούμε στους πρωτοετείς φοιτητές μας, όταν μας πρωτοέρχονται χωρίς καμιά προηγούμενη γνώση από την παιδεία τους. Το πρώτο που προσπαθούμε να τους πούμε είναι ότι κανείς ενεργεί νομικές πράξεις από τη στιγμή που θα ξυπνήσει το πρωί μέχρι την ώρα που θα κοιμηθεί το βράδυ και ίσως και μετά αφού κοιμηθεί, από την ώρα που θα γεννηθεί έως την ώρα που θα πεθάνει. Έτσι, τα νομικά φαινόμενα ενδιαφέρουν και τους φιλολόγους και τους ιστορικούς και άλλους κλάδους.
Μας ενδιαφέρει λοιπόν η Συνάντησή μας να μην είναι μια σύναξη καθηγητών και να μην είναι μόνον μια σύναξη νομικών. Το ότι δεν είναι πανεπιστημιακών είναι βέβαιο, γιατί πάντοτε έχουμε την εξαιρετική παρουσία συναδέλφων από τα ερευνητικά κέντρα. Η έρευνα διεξάγεται στα πανεπιστήμια αλλά και στα ερευνητικά κέντρα, και κατά τη γνώμη μου είναι μεγάλο λάθος, το οποίο τώρα πια όλοι μας έχουμε υπερβεί και ο νομοθέτης το έχει ξεπεράσει, το να κάνουμε διαχωρισμό έρευνας - διδασκαλίας. Στο πανεπιστήμιο γίνεται διδασκαλία αλλά γίνεται και έρευνα, στα ερευνητικά κέντρα γίνεται έρευνα, αλλά με τον τρόπο τους οι συνάδελφοι των ερευνητικών κέντρων διδάσκουν, οι παλαιότεροι τους νεοτέρους επάνω στο θέμα της έρευνας».
Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος μια σειρά επιστημόνων της Ιστορίας του Δικαίου συμμετέχουν στη Συνάντηση. «Έχουμε συναδέλφους από τις τρεις νομικές σχολές, αλλά και συναδέλφους από το Πάντειο Πανεπιστήμιο, οι δύο καθηγήτριες Ιστορίας του Δικαίου του Παντείου, η κ. Σοφία Αδάμ και η κ.Φωτεινή Στεφανοπούλου, είναι συνάδελφοι από Φιλοσοφικές σχολές, ο κ. Ιωάννης Τζαμτζής από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ο κ. Ανδρέας Γκουτζιουκώστας από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, είναι οι συνάδελφοι, όπως σας είπα, των δύο Ερευνητικών Κέντρων που ασχολούνται με την Ιστορία Δικαίου, του Κέντρου Ερεύνης Ιστορίας του Ελληνικού Δικαίου της Ακαδημίας Αθηνών, οι οποίοι έρχονται πάντοτε σχεδόν όλοι. Φέτος έχουμε την χαρά να είναι παρόντες η νυν διευθύντρια του Κέντρου κ. Λυδία Παπαρήγα – Αρτεμιάδη, η οποία μας έρχεται πρώτη φορά, δύο προκάτοχοί της, ο κ. Ευάγγελος Καραμπελιάς και ο κ. Γιώργος Ροδολάκης, ο οποίος διετέλεσε διευθύνων του Κέντρου και δύο άλλοι συνάδελφοι από το Κέντρο, μόνιμοι στις συναντήσεις μας, οι κ. Ηλίας Αρναούτογλου και Γιάννης Χατζάκης, από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών μόνιμοι πλέον. Επίσης ο κ. Δημήτρης Αποστολόπουλος, η κ. Μάχη Παϊζη -Αποστολοπούλου, ο κ. Παναγιώτης Μιχαηλάρης, η κ. Γιούλη Ευαγγέλου, από το πρόγραμμα για τους θεσμούς και τις νομικές πηγές στην τουρκοκρατούμενη ελληνική κοινωνία. Έτσι έχουμε μια εκπροσώπηση πλούσια και των ερευνητικών κέντρων και των νομικών σχολών αλλά και των μη νομικών σχολών, του Παντείου, της Φιλοσοφικής Αθηνών, της Φιλοσοφικής Θεσσαλονίκης, και φυσικά συμμετέχουν και λαμπροί επιστήμονες που δεν βρίσκονται αυτή τη στιγμή ούτε σε ερευνητικά κέντρα ούτε στα πανεπιστήμια, τόσο παλαιοί και ευρύτερα γνωστοί, όπως ο κ. Φώτιος Κατζούρος, όσο και νέοι διδάκτορες και υποψήφιοι διδάκτορες. Όλα αυτά λένε ότι υπάρχουν πολλοί νέοι οι οποίοι θα μας μιλήσουν. Αλλά βέβαια υπάρχει κυρίως ολόκληρη η «σχολή» της Ιστορίας του Δικαίου του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης, ολόκληρη η «σχολή» της Ιστορίας του Δικαίου του Πανεπιστημίου της Αθήνας. Επομένως η Συνάντηση των Ιστορικών του Δικαίου είναι πραγματικά μια συνάντηση όλων των Ιστορικών του Δικαίου, οι τυχόν απουσίες είναι ελάχιστες κάθε φορά, και αυτό γιατί κάτι τους έτυχε και λυπούνται που δεν μπορούν να έρθουν. Περιμένουν όλοι οι συνάδελφοι αυτή την ημέρα, γιατί είναι πραγματικά μια συνάντηση φίλων και ομοτέχνων που παρουσιάζουν τους προβληματισμούς τους και την δουλειά τους στους ομοτέχνους, για να την ακούσουν πρώτοι εκείνοι και να τους πουν αν βρίσκονται σε καλό δρόμο ή όχι. Είχα ακούσει τον μεγαλύτερο ίσως βυζαντινολόγο των τελευταίων χρόνων, τον Νίκο Οικονομίδη, όταν προετοίμαζε μια νέα του έρευνα να λέγει, «την παρουσιάζω μήπως ακούσω από εσάς ότι κάνω την μνημειώδη γκάφα», είναι και αυτό μέσα στο παιχνίδι».
Πηγή: http://www.paratiritis-news.gr/
Επιλογής και όχι υποχρεωτικό το μάθημα Ιστορίας του Δίκαιου στη Νομική Σχολή του ΔΠΘ
Σε ερώτηση γιατί το μάθημα Ιστορίας του Δικαίου έγινε επιλογής στη Νομική Σχολή του ΔΠΘ ο κ. Πιτσάκης απαντά ότι «στην περσινή Συνάντηση Ιστορικών του Δικαίου συζητήσαμε το θέμα της αλλαγής που έγινε και η Γενική Συνέλευση της Ελληνικής Εταιρείας της Ιστορίας Δικαίου, εξέδωσε ένα ψήφισμα, όπου εξέφραζε την λύπη της για την υποβάθμιση του κλάδου. Φυσικά δεν απέβλεπε εκεί το Πανεπιστήμιο, αλλά είναι και μια υποβάθμιση του προγράμματος σπουδών της Νομικής, εφόσον τα άλλα Πανεπιστήμια θα βλέπουν ότι λείπει κάτι που δεδομένα υπάρχει ως υποχρεωτικό στις δύο άλλες νομικές σχολές. Αυτό έγινε στο πλαίσιο ενός αναθεωρημένου προγράμματος, το οποίο ήθελε να είναι περισσότερο εκσυγχρονισμένο, να ανταποκρίνεται περισσότερο στις απαιτήσεις της σημερινής εποχής και έκρινε ότι θα πρέπει να αφεθεί στους φοιτητές να επιλέξουν αν τους ενδιαφέρει η Ιστορία Δικαίου. Ο φοιτητής όμως, μόλις έρχεται από το λύκειο, δεν έχει τόσες ικανότητες να κρίνει ποια είναι περισσότερο ή λιγότερο σημαντικά για αυτόν μαθήματα. Ελπίζω, δεδομένου ότι βρισκόμαστε στην αρχή εφαρμογής αυτού του προγράμματος, ότι θα υπάρξει μία αναθεώρηση σε μελλοντικές αλλαγές του. Υπάρχει ένα σχόλιο για αυτή την αντιμετώπιση του μαθήματος, το οποίο δεν δημοσιεύτηκε από νομικούς, αλλά από τον κ. Παναγιώτη Μιχαηλάρη στο τελευταίο τεύχος του ενημερωτικού δελτίου του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών του Κέντρου Νεοελληνικών Ερευνών και το οποίο επισημαίνει αυτό το κενό που παρατηρείται. Φιλόλογοι και ιστορικοί τα γράφουν αυτά όχι μόνον νομικοί.
Η αλήθεια είναι ότι πάντοτε η ιστορία του Δικαίου απευθυνόταν σε ένα μικρό αριθμό ανθρώπων και οι συνάδελφοι που μετέχουν στο συνέδριο είναι λίγοι. Είναι μία Συνάντηση τριάντα ατόμων. Απευθύνεται σε λίγους ανθρώπους που ενδιαφέρονται. Αλλά εδώ δεν πρόκειται για την έρευνα της Ιστορίας του Δικαίου, όσοι είναι να κάνουν έρευνα θα την κάνουν, το θέμα είναι οι φοιτητές, οι οποίοι δεν θα ασχοληθούν με την Ιστορία του Δικαίου ως αντικείμενο έρευνας, να έχουν ακούσει επί ένα εξάμηνο, - γιατί για τόσο μιλάμε γεγονός που σημαίνει για οκτώ ή δέκα μαθήματα, αυτό σημαίνει το εξάμηνο,- κάτι για την ιστορία της Επιστήμης τους και για το πώς προέκυψε η επιστήμη τους. Στην Ελλάδα,- αυτό το έχουμε ξαναπεί, είχατε την ευαισθησία να το βάλετε και ως τίτλο σε παλαιότερο δημοσίευμα, η Ιστορία του Δικαίου είναι συχνά κομμάτι του ισχύοντος Δικαίου, μια και μόλις το 1946 έπαυσε να ισχύει το ρωμαϊκό και βυζαντινό Δίκαιο. Γεννήθηκα εγώ ο ίδιος κάτω από το Ρωμαϊκό Δίκαιο, όπως και οι παππούδες των φοιτητών μας. Είναι κοντινή υπόθεση. Αυτού του είδους η καταγωγή των θεσμών μας, των μεθόδων με τις οποίες δουλεύουμε, των εργαλείων σκέψης είναι ενδιαφέρουσα για το νέο νομικό. Θέλω να πω ότι για το νέο νομικό είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσα και χρήσιμη η Ιστορία του Δικαίου από ό,τι είναι η ιστορία της Χημείας για το νέο Χημικό, διότι η σημερινή χημεία δεν έχει να κάνει με τη χημεία του μεσαίωνα. Είναι καλό να τα διαβάζουμε αλλά οι αλχημιστές του μεσαίωνος, πρόγονοι της σημερινής χημείας, δεν επηρεάζουν άμεσα τη ζωή και την επιστήμη του σημερινού χημικού. Μπορεί να τους αγνοήσει, αν και καλόν είναι να μην τους αγνοήσει. Ο νομικός όμως είχε ως ισχύον το βυζαντινό και ρωμαϊκό δίκαιο μέχρι πριν εξήντα χρόνια περίπου. Εξάλλου τα εργαλεία σκέψης που χρησιμοποιούμε και σήμερα είναι τα ίδια εργαλεία και εφαρμόζουμε τις ίδιες μεθόδους εργασίας που μας κληροδότησαν οι ρωμαίοι πατέρες μας. Με τα ίδια εργαλεία δουλεύουμε δεν τα έχουμε αλλάξει».
