ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗΝ
ΚΡΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ
ΑΠΟ ΤΗΝ "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
Στην πιο ερωτική ίσως ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου, στην «Ευδοκία», ο ρυθμός της στρατιωτικής αρβύλας μπερδεύεται με τα βήματα του ζεϊμπέκικου ενώ ο ήχος απ’ την εξάτμιση μιας σακαράκας «Φλορέτας» γίνεται ένα με το γέλιο μιας πόρνης, της Ευδοκίας. Το φυσικό τοπίο, τραχύ και γυμνό, υπερεκτίθεται στο σκληρό φως του ήλιου για να φανεί το μέσα του ανθρώπου, ένα τοπίο συναισθημάτων παραδομένο άνευ όρων στο ένστικτο. Σκόνη και ιδρώτας πλάθουν το περίβλημα της ψυχής. Αυτά όμως αφορούν το χθες.
Σε ενεστώτα χρόνο, ο ελληνικός κινηματογράφος μπερδεύει ενίοτε παλιές του αγάπες, λογοτεχνικές ιστορίες, κινηματογραφικές ιδέες και τηλεοπτικές αξίες. Επιζητεί ένα σημείο επαφής του με ένα ευρύ κοινό, παρακινούμενος περισσότερο από μια ψυχρή λογική και λιγότερο από τη φαντασία ή το ένστικτό του. Το «Τανγκό των Χριστουγέννων», που βασίζεται στο βιβλίο του Γιάννη Ξανθούλη, επιστρέφει στην εποχή της «Ευδοκίας» για μια αμφίσημη ερωτική ιστορία, πνιγμένη στην ομίχλη και κρυμμένη σε εικόνες τεχνηέντως φλου. Ενας ερωτευμένος υπολοχαγός, ο Στέφανος Καραμανίδης, ο οποίος οδηγεί «παπί» αντί για «Φλορέτα», βγάζει τις αρβύλες του για να μάθει να χορεύει ταγκό. Σαν να θέλει να διώξει ένα βάρος απ’ την ψυχή του.
Λούφα...
Στην «Ευδοκία» του Αλέξη Δαμιανού, ο έρωτας βιώνεται σαν μια άγρια εξέγερση του ενστίκτου της ζωής στο ρεαλιστικό σκηνικό μιας σύγχρονης τραγωδίας, έξω από ένα στρατόπεδο. Σε μια νέα Ελλάδα στις παρυφές της Αθήνας, όπου ο «παρθενών» της Μακρονήσου γίνεται ο φάρος της αστυφιλίας. Στο «Τανγκό των Χριστουγέννων» του Νίκου Κουτελιδάκη (σκηνοθέτης πλειάδας τηλεοπτικών σίριαλ) δεν ομολογείται ευθέως τι ακριβώς είναι ο έρωτας που βιώνεται τραγικά από τους βασικούς ήρωες, που είναι άντρες. (Ο πόθος που σιγοκαίει στις σελίδες του Ξανθούλη είναι ομοφυλοφιλικός.) Αφού μόνον ένας φευγαλέος υπαινιγμός, σαν παραίσθηση ή σαν όνειρο. Παράλληλα, η εικόνα της Ελλάδας του 1970 είναι πέρα για πέρα φαντασιακή. Ενα στρατόπεδο στον Εβρο, όπου μόνον οι φωτογραφίες του Παπαδόπουλου και οι ταμπέλες με το πουλί της χούντας δίνουν το στίγμα της εποχής. Προσθέστε και κάποια ευφυολογήματα για τον Βοσκόπουλο.
Ο Κουτελιδάκης δεν ενδιαφέρεται για προφανή και τετριμμένα (το μείζον της ελληνικής τραγωδίας), αποφεύγει όμως και μια αναμέτρηση με το έλασσον. Η τηλεοπτική διαχείριση σκηνικού και ηρώων δεν οδηγεί de facto στην καρδιά ενός ανθρώπινου δράματος. Η ταινία βρίθει από μικροσυγκρούσεις και περιγραφές, όμως ουσιαστικά δεν έχει κορύφωση. Ολοι προετοιμάζονται για μια μεγάλη σύγκρουση που δεν θα ’ρθει ποτέ, σαν θλιβεροί κλώνοι του αξιωματικού Τζιοβάνι Ντρόγκο στην υπαρξιακή «Ερημο των Ταρτάρων» του Ντίνο Μπουτζάτι. Η σκηνή του τανγκό των Χριστουγέννων μοιάζει με άτακτη υποχώρηση. Γι’ αυτό και όταν πέφτουν οι τίτλοι του τέλους, πρέπει να κάνεις υποθέσεις για να καταλάβεις τι ακριβώς έχει συμβεί με τους ήρωες του Κουτελιδάκη, πώς φτάσαμε από το 1970 στο 2002.
...και παραλλαγή
Ο Κουτελιδάκης είναι αμήχανος ανάμεσα στο δράμα και στην κωμωδία. Οταν εστιάζει τον φακό του προς τον Γιάννη Στάνκογλου (ο υπολοχαγός Καραμανίδης) μας θυμίζει τον Δαμιανό, ενώ όταν στρέφεται προς τον Γιάννη Μπέζο θα ’θελε να ήταν Περάκης στην αξεπέραστη «Λούφα και παραλλαγή». Η συνταγή όμως χωράει και Αγγελόπουλο! Ακριβολογώντας, μια σειρά από κλισέ και όχι κάτι από το βάθος της αισθητικής του Αγγελόπουλου. Βροχή, μουντή ατμόσφαιρα, πρόσωπα πίσω από θαμπά τζάμια, βλοσυρές σιωπές... Στοιχεία όλα αυτά που υποστηρίζουν στο ακέραιο τον συναισθηματισμό του Ξανθούλη, ενώ παράλληλα καλύπτουν την καταπιεσμένη ομοφυλοφιλική επιθυμία του μοναχικού υπολοχαγού.
Ο «καραβανάς» Καραμανίδης αποφασίζει το αδιανόητο σαν σε μυθιστόρημα του Μαρκές: ζητάει ένα τανγκό από τη νεαρή γυναίκα του αντισυνταγματάρχη Μανώλη Λόγγου (Μπέζος). Κεφαλαιώδες ζήτημα στην ταινία, όμως, είναι ότι δεν αποσαφηνίζεται το αντικείμενο του πόθου του υπολοχαγού. Εκτος από την ντάμα υπάρχει και ο βαλές στην τράπουλα, ο ευαίσθητος στρατιώτης Λάζαρος Λαζάρου (Αντίνοος Αλμπάνης), που είναι ερασιτέχνης δάσκαλος τανγκό. Παρ’ ολίγον «Brokeback Mountain» στον Εβρο...
Δείτε
Το τανγκό των Χριστουγέννων (2011)
Κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του Γιάννη Ξανθούλη από τον Νίκο Κουτελιδάκη. Παραμονές Χριστουγέννων του 1970, σε στρατόπεδο στον Εβρο. Ενας εσωστρεφής υπολοχαγός, ο Στέφανος Καραμανίδης, που έχει για φίλο του μόνον έναν αδέσποτο σκύλο του στρατοπέδου, σχεδιάζει την πιο παράτολμη έφοδο της ζωής του, να φλερτάρει δημοσίως τη νεαρή σύζυγο του διοικητή του, αντισυνταγματάρχη Μανώλη Λόγγου, ο οποίος σχεδόν εκλιπαρεί να μετατεθεί στην Αθήνα. Θα της ζητήσει να χορέψουν ένα τανγκό μπροστά σε όλους στο ρεβεγιόν των Χριστουγέννων. Η διοργάνωση της φιέστας έχει ανατεθεί στον λοχαγό Νότη Βοσκόπουλο, που δηλώνει εξάδελφος του γνωστού τραγουδιστή. Το σχέδιο όμως χωλαίνει. Ο Καραμανίδης δεν ξέρει από τανγκό και αναθέτει την ταχύρρυθμη εκπαίδευσή του στον στρατιώτη Λάζαρο Λαζάρου, ο οποίος θέλει οπωσδήποτε άδεια γιατί η μάνα του είναι βαριά άρρωστη. Η αγγαρεία του τανγκό κρύβει εκπλήξεις. Παίζουν: Γιάννης Στάνκογλου, Γιάννης Μπέζος, Αντίνοος Αλμπάνης, Βίκυ Παπαδοπούλου (φωτ.), Ελένη Κοκκίδου. (Πρεμιέρα 1/12)
Πηγή: http://www.kathimerini.gr/
