Σάββατο 9 Ιουνίου 2012

Μια καταστροφή κάθε τριάντα χρόνια

Άρθρο του καθηγητή Οικονομικών της Υγείας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Λυκούργου Λιαρόπουλου στην "Καθημερινή" με αναφορές και στην απώλεια της Θράκης


       ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ




Κάθε τριάντα χρόνια περίπου, ο ελληνικός λαός, συνήθως έπειτα από εκλογές, επιφυλάσσει στον τόπο μία καταστροφή. Οχι επειδή το έχει η μοίρα του, αλλά επειδή κάνει λάθος επιλογές. Το 1920, ο ελληνικός λαός κατέστρεψε, στις εκλογές, όλα τα οράματα για τη Μεγάλη Ελλάδα, που θα περιέκλειε στα σύνορά της την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών. Καταψήφισε τον Ελευθέριο Βενιζέλο και έτσι οδηγήθηκε ο τόπος κατ’ ευθείαν στη Μικρασιατική Καταστροφή. Το 1946 - ’49, όταν όλος ο κόσμος επούλωνε πληγές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ο τόπος γνώρισε τον Εμφύλιο που αποτελείωσε την καταστροφή. Μεγάλο μέρος του ελληνικού λαού στρατεύθηκε όχι για την ανασυγκρότηση, αλλά για τη μετατροπή της Ελλάδας σε σοσιαλιστική δημοκρατία, δορυφόρο της ΕΣΣΔ. Το 1981, πάλι με τη συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού, ο Ανδρέας Παπανδρέου έβαζε τις βάσεις για την υπερχρέωση της χώρας, ακόμη και αν τα ελλείμματα της πρώτης τετραετίας μπορεί να θεωρηθούν ιστορικά και πολιτικά δικαιωμένα. Τότε ξεκίνησε και η ηθική αποδιοργάνωση της χώρας, που οδήγησε νομοτελειακά στην καταστροφή του 2009, έργο σε μεγάλο βαθμό και της Ν.Δ., πάντα με την έγκριση του ελληνικού λαού.

Πέρα από λανθασμένες πολιτικές επιλογές, ο ελληνικός λαός φαίνεται, ιστορικά, να έχει προβληματική σχέση με τον «ξένο παράγοντα». Η Ελλάδα, ως νικήτρια χώρα στο πλευρό της Αντάντ κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ανταμείφθηκε με παραχώρηση εδαφών από τη Βουλγαρία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία, που είχαν ταχθεί με τις κεντρικές δυνάμεις. Από τη Βουλγαρία η Ελλάδα απέσπασε τη Δυτική Θράκη, με τη συνθήκη του Νεϊγί. Επίσης, με τη συνθήκη των Σεβρών, η Οθωμανική Αυτοκρατορία παρέδιδε στην Ελλάδα όλη την Ανατολική Θράκη -πλην Κωνσταντινούπολης- και τη ζώνη της Σμύρνης στη δυτική Μικρά Ασία. Η τραγική επιλογή του 1920 κατέστρεψε τον δεσμό με τις δυνάμεις αυτές και έστειλε την Ελλάδα αβοήθητη στην καταστροφή.
Το 1950, η Ελλάδα ανασυγκροτήθηκε με το Σχέδιο Μάρσαλ, αλλά το άγαλμα του Τρούμαν περιπλανιέται από πλατεία σε πλατεία και κανένας Αμερικανός πρόεδρος δεν διανοείται πια επίσκεψη στην Ελλάδα. Το 1981, με τη χώρα ήδη στην ΕΟΚ και το ΝΑΤΟ, ο Ανδρέας Παπανδρέου, ευτυχώς, ξέχασε την προεκλογική του υπόσχεση για έξοδο, αλλά, επί ημερών του, η σχέση της Ελλάδας με την ΕΟΚ ποτέ δεν εξελίχθηκε από αυτήν του επαίτη σε αυτήν του εταίρου. Τέλος, το 2012, μετά τη μεγαλύτερη διάσωση χώρας στα παγκόσμια χρονικά από τους ξένους δανειστές της, η Ελλάδα είναι έτοιμη για επιστροφή στη δραχμή.
Τι μας υποχρεώνει να αυτοκτονούμε κάθε τριάντα χρόνια; Η Ελλάδα συμπεριφέρεται σαν το ψυχικά διαταραγμένο άτομο που δεν αντέχει και τα χαλάει όλα καθώς πλησιάζει προς την επιτυχία. Οπως επισημαίνει ο Κων. Παπαρρηγόπουλος, ίσως φταίει η «…επικρατήσασα τότε εν ταις ηπειρωτικαίς της Ελλάδος χώρας αμάθεια». Η αμάθεια αυτή οφείλεται στο ότι «αι φοβεραί ανωμαλίαι και καταστροφαί της 15ης και 16ης εκατονταετηρίδας δεν επέτρεψαν την ίδρυσιν σχολών νέων, ώστε αι ηπειρωτικαί χώραι εστερήθησαν επί 200 περίπου έτη πάσης παιδεύσεως». Η αμάθεια αυτή εμποδίζει ακόμη και σήμερα, τον Ελληνα να κατανοήσει και να ενσωματωθεί στο ευρωπαϊκό πολιτισμικό κεκτημένο. Ο μεγάλος ιστορικός, αναφερόμενος στην ηπειρωτική Ελλάδα (σε αντίθεση με τα νησιά) εξηγεί: «Επί του διανοητικού όμως βίου των χωρών τούτων δεν φαίνεται επενεργήσασα η φραγκοκρατία». Η Ελλάδα, παρά την ενετική κατά τόπους επιρροή, και την πνευματική ανάπτυξη στα νησιά και στα Γιάννενα, δεν κατόρθωσε να αποφασίσει αν (θέλει να) ανήκει στη Δύση ή στην Ανατολή του Βυζαντίου και της Τουρκοκρατίας. Η Ελλάδα δεν πέρασε από τη φάση του Διαφωτισμού και δεν κουβαλάει στο συλλογικό της υποσυνείδητο παράδοση εθνικού διαλογισμού.
Ο Ελληνας δεν σκέπτεται προτού αποφασίσει. Αποφασίζει σύμφωνα με τα ορμέμφυτά του και μετά ψάχνει για δικαιολογίες. Γι’ αυτό συνήθως για όλα φταίνε οι ξένοι, συνήθως οι Αμερικανοί. Γι’ αυτό και ένας επίδοξος πρωθυπουργός που μορφώθηκε (;) στα 15μελή και στις καταλήψεις των πανεπιστημίων της μεταπολίτευσης χλευάζει, περιφρονεί και προκαλεί την Ευρώπη. Στο κόμμα των νέων «κλεφτών και αρματολών» δεν ταιριάζει ο ορθολογισμός της δυτικής πραγματικότητας. Γι’ αυτό, πάλι με εκλογές, η Ελλάδα, το 2012, θα επιστρέψει, επιτέλους στον αιώνιο αυτιστικό εαυτό της. Και, σε πείσμα του Καβάφη, «οι Βάρβαροι» αυτή τη φορά θα έρθουν. Θα δούμε μόνο αν «θα είναι μία κάποια λύσις».