ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Στο τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας θα φιλοξενηθεί από 1 έως 3 Ιουλίου το επιστημονικό συνέδριο με θέμα «Μετακινήσεις πληθυσμού στην Ελλάδα της δεκαετίας του 1940», που συνδιοργανώνεται στην Κομοτηνή σε συνεργασία με την ομάδα Μελέτης Εμφυλίων Πολέμων.
Παρά την εντατική έρευνα των τελευταίων ετών για τη δεκαετία του 1940 στην ελληνική και τη διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα, το ζήτημα της μετακίνησης πληθυσμού, που έρχεται συχνά στο προσκήνιο της επιστημονικής συζήτησης, δεν έχει μελετηθεί συστηματικά. Το θέμα των μετακινήσεων των πληθυσμών στα χρόνια της κατοχής και του εμφυλίου ήταν, βέβαια, από τα θέματα που απασχόλησαν την έρευνα ήδη από τη δεκαετία του ‘70, με σημαντικές προσεγγίσεις και εκδοτικές απόπειρες για ειδικές περιπτώσεις μετακινήσεων (π.χ. «παιδομάζωμα» - «παιδοφύλαγμα», πολιτικοί πρόσφυγες, εξόριστοι, «ανταρτόπληκτοι» κ.λπ.), χωρίς ωστόσο το ζήτημα της μετακίνησης πληθυσμού να αντιμετωπίζεται συνολικότερα και με επικέντρωση στην ίδια τη διαδικασία της μετακίνησης (κίνητρα, αριθμητικά δεδομένα, μέσα και τρόποι, σταθμοί/προορισμοί, δημογραφικές και άλλες συνέπειες). Από την άλλη μεριά, η δεκαετία του 1940, αν και δεν φαίνεται να είναι η πιο κρίσιμη αναφορικά με το ζήτημα της μετακίνησης πληθυσμού (σε σύγκριση π.χ. με τη δεκαετία του 1920 και το Μεσοπόλεμο), αποτελεί ωστόσο σημαντική τομή για τη διαμόρφωση της σύγχρονης Ελλάδας. Στο πλαίσιο αυτό, οι μετακινήσεις πληθυσμού αποτελούν έναν καθοριστικό παράγοντα, ελάχιστα όμως μέχρι σήμερα μελετημένο. Για το λόγο αυτό, το τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, μετά από πρόταση της Διεθνούς Επιστημονικής Εταιρείας Civil Wars Study Group (Ομάδα Μελέτης Εμφυλίων Πολέμων), διοργανώνει επιστημονικό συνέδριο στην Κομοτηνή στις 1-3/7/2011 με θέμα «Μετακινήσεις πληθυσμού στην Ελλάδα της δεκαετίας του 1940».
Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια των εργασιών του συνεδρίου, θα εξεταστούν θεματικές όπως: Μετακινήσεις από τη βουλγαρική ζώνη κατοχής. Στρατός, αντάρτες και πολίτες στη διάρκεια της Κατοχής. Οι εθνοτικές πτυχές των μετακινήσεων της δεκαετίας του 1940. Σχεδιασμένες μετακινήσεις αμάχων την περίοδο του Εμφυλίου: «ανταρτόπληκτοι» ή «συμμοριόπληκτοι» και πολιτικοί εξόριστοι. Η εμπειρία της «υπερορίας»: Όψεις από τις μετακινήσεις των πολιτικών προσφύγων του Εμφυλίου.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Σήμερα Παρασκευή 1 Ιουλίου
17:00 - Υποδοχή συνέδρων, 17:15 Χαιρετισµοί.
1η συνεδρία: 17:30 -19:15, Μετακινήσεις από τη βουλγαρική ζώνη κατοχής, Προεδρείο: Κωνσταντίνος Κ. Χατζόπουλος, Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης. 17:30 - 17:50 - Βασίλης Ριτζαλέος, ΓΑΚ Κοµοτηνής, Έλληνες Εβραίοι από την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη στα τάγµατα εργασίας κατά τη βουλγαρική κατοχή. 17:50 - 18:10 - Νίκος Καραγιαννακίδης, Ιόνιο Πανεπιστήµιο - Παναγιώτης Αµπεριάδης, Ιστορικός –ερευνητής, Τυπολογία ατοµικών µετακινήσεων και πρωτοβουλιών φυγής από τη βουλγαρική ζώνη κατοχής στην Ανατολική Μακεδονία, 1941-44. 18:10 - 18:30- Σοφία Αυγέρη, ΜΑ, εκπαιδευτικός, Τα «ντουρντουβάκια»: µετακινήσεις πληθυσµού από τη βουλγαροκρατούµενη Ξάνθη για αναγκαστική εργασία στη Βουλγαρία. 18:30 - 18:50 - Γιάννης Τσαρούχας, Γ.Α.Κ Σερρών, “Νεοπρόσφυγες” από τη Βουλγαροκρατούµενη ζώνη στη Νιγρίτα και την περιοχή της, κατά το 1941. 18:50 - 19:15 – Συζήτηση. 19:15 - 19:30 – Διάλλειμα.
2η Συνεδρία: 19:30 - 21:45 - Στρατός, αντάρτες και πολίτες στη διάρκεια της Κατοχής, Προεδρείο: Βασίλης Δαλκαβούκης, Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης. 19:30 - 19:50 - Ελένη Κουρµαντζή, Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων, Τα γερµανικά «αντίποινα» και τα κατεστραµµένα χωριά του Νοµού Ιωαννίνων. 19:50 - 20:00 - Σπύρος Ζέρβας, Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων - Χρύσα Γιαννοπούλου, Πανεπιστήµιο Μακεδονίας, Διερευνώντας τη µνήµη του «αιµατοβαµµένου εντελβάις». Η περίπτωση των καµένων χωριών του ελληνοαλβανικού συνόρου (6-10/7/1943). 20:00 - 20:20 - Βασιλική Κοµπιλάκου, Ιστορικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη, Αρχηγείο Παρνασσίδας-Αρχηγείο Γκιώνας του ΕΛΑΣ. Μετακινήσεις και σχηµατοποίηση του φρονήµατος κατά το ξεκίνηµα του αντάρτικου, 1941-1942. 20:20 - 20:40 - Μ.Γ. Βαρβούνης, Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, Σάµιοι στη Μέση Ανατολή και την Αίγυπτο (1943-44) και ο Αιi Bey Denizel. 20:40 - 21 :00 - Γιάννης Μακριδάκης, λογοτέχνης - ερευνητής. Συρµατένιοι, ξεσυρµατένιοι, όλοι. Χιώτες πρόσφυγες και στρατιώτες στη Μέση Ανατολή: αφηγήσεις 1941-1946. 21:00 - 21:45 - Συζήτηση
Σάββατο 2 Ιουλίου
3η Συνεδρία: 9:30 - 11:30 - Οι εθνοτικές πτυχές των µετακινήσεων της δεκαετίας του 1940, Προεδρείο: Ιωάwης Μάνος, Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας. 9:30 - 9:50 - Βασίλης Δαλκαβούκης, Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, Σαρακατσάνοι της Θράκης στη Βουλγαρία: κανονικότητες και ασυνέχειες µιας παλιάς µετακίνησης στη δεκαετία του 1940. 9:50 - 10:10 - Κωνσταντίνος Κ. Χατζόπουλος, Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης Μετακινήσεις Αρµενίων της Ελλάδας στη δεκαετία του 1940. 10:10 - 10:30 - Αργύρης Μαµαρέλης - Γιώργος Νιάρχος, London School of Economics Πληθυσµιακές µετακινήσεις των Μουσουλµάνων της Θράκης την περίοδο 1940 -49. 10:30 - 10:50 - Ραϋµόνδος Αλβανός, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Η µετακίνηση ως πολιτική επιλογή: Κινητικότητα εθνοτικών οµάδων στη Δυτική Μακεδονία µετά τη συµφωνία της Βάρκιζας. 10:50-11:10 - Ελπίδα Βόγλη, Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης - Χάρης Μυλωνάς, George Washington University, Μετακινήσεις εθνοτικών οµάδων και εθνική ολοκλήρωση στη δεκαετία του 1940. 11:10 - 11:45 – Συζήτηση. 11:45 - 12:00 – Διάλλειμα.
4η Συνεδρία: 12:00 - 14:00 - Σχεδιασµένες µετακινήσεις αµάχων την περίοδο του Εµφυλίου: «ανταρτόπληκτοι» ή «συµµοριόπληκτοι» και πολιτικοί εξόριστοι (Ι). Προεδρείο: Πολυµέρης Βόγλης, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας. 12:00 - 12:20 - Φωτούλα Καραλίδου, Πανεπιστήµιο Μακεδονίας, Πληθυσµιακές µετακινήσεις στο νοµό Κιλκίς κατά τη δεκαετία του ‘40. 12:20 - 12:40 - Μανόλης Γ. Σέργης, Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, «Βιαίωξ» ή «εκουσίωξ» µετακινηθέντες: Η διχασµένη κοινωνική µνήµη του Εµφυλίου στο Θρυλόριο Ροδόπης. 12:40-13:00 - Έλενα Μαµουλάκη, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Το ταξίδι στην Ικαρία: Αφηγήσεις και πρακτικές µνήµης για την περίοδο της εξορίας στην Ικαρία, 1946 -1949. 13:00 - 13:20 - Μανόλης Κασιµάτης, φωτογράφος – ερευνητής, Φωτογραφίζοντας στην εξορία. 13:20 - 14:00 - Συζήτηση
5η Συνεδρία: 17:00 - 18:45 - Σχεδιασµένες µετακινήσεις αµάχων την περίοδο του Εµφυλίου: «ανταρτόπληκτοι» ή «συµµοριόπληκτοι» και πολιτικοί εξόριστοι (11). Προεδρείο: Γιώργος Κόκκινος, Πανεπιστήµιο Αιγαίου. 17:00 - 17:20 - Βασιλική Λάζου, Πάντειο Πανεπιστήµιο, «Συµµοριόπληκτοι»: οι εσωτερικοί πρόσφυγες του εµφυλίου πολέµου. Υποδοχή και κοινωνική πρόνοια στην πόλη της Λαµίας. 17:20 - 17:40 - Ιωάννης Καρακατσιάνης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών, Η µεταπολεµική διαµόρφωση της Νοσταλγίας του νοτιο-πελοποννήσιου πολιτικού µετανάστη: από τις κατοχικές και µετα-κατοχικές µετακινήσεις στα τραύµατα της µεταπολεµικής µνήµης. 17:40 - 18:00 - Δηµήτρης Κατσουλάκος, Διδάκτορας Φιλοσοφίας, Η Κουµουστά Λακωνίας, ένα χωριό του κεντρικού ‘Γαϋγετου που ερήµωσε στα χρόνια του Εµφυλίου. 18:00 - 18:45 – Συζήτηση/18:45 - 19:00 - Διάλλειμα
6η Συνεδρία: 19:00 - 21:00 - Η εµπειρία της «υπερορίας»: όψεις από τις µετακινήσεις των πολιτικών προσφύγων του Εµφυλίου (Ι). Προεδρείο: Ειρήνη Λαγάνη, Πανεπιστήµιο Μακεδονίας 19:00 - 19:20 - Κωστής Παπαϊωάννου, Η µετακίνηση του ΚΚΕ και του ΔΣΕ στην υπερορία από την άποψη της σηµασίας της στην προετοιµασία και την διεξαγωγή του ψυχρού πολέµου. 19:20 - 19:40 - Κατερίνα Τσέκου, Ιόνιο Πανεπιστήµιο, Εβρίτες πολιτικοί πρόσφυγες στη Βουλγαρία: µια τεθλασµένη διαδροµή. 19:40 - 20:00 - Χριστίνα Αλεξοπούλου, INALCO (Institut National des Langues et Civilisations Orientales), Παρίσι, Αναπαραστάσεις του ελληνικού εµφυλίου και της µετακίνησης στην υπερορία σε Σλαβόφωνους Μακεδόνες που αποχώρησαν από την Ελλάδα κατά τη διάρκεια του εµφυλίου πολέµου (1946-1949). 20:00 - 21:00 - Συζήτηση
Κυριακή 3 Ιουλίου
7η Συνεδρία: 9:30 - 11:45 - Η εµπειρία της «υπερορίας»: όψεις από τις µετακινήσεις των πολιτικών προσφύγων του Εµφυλίου (11). Προεδρείο: Νίκος Μαραντζίδης, Πανεπιστήµιο Μακεδονίας. 9:30 - 9:50 - Κώστας Τσίβος, Charles University, Οι πολιτικοί πρόσφυγες της Τσεχοσλοβακίας: µια κοινότητα σε διαρκή κίνηση. 9:50 -10:10 - Απόστολος Πατελάκης, Ίδρυµα Μελετών Χερσονήσου του Αίµου Οι Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες στη Ρουµανία. 10:00 - 10:30 - Ηλίας Πούλος, καλλιτέχνης πολυµέσων, Οι τελευταίοι Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες. 10:30 - 10:50 - Λουκιανός Χασιώτης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Ο δηµόσιος λόγος για τις παιδοπόλεις της βασίλισσας και οι απόψεις των πρώην τροφίµων. 10:50 - 11:10 - Γιώργος Ανδρίτσος, Διδάκτορα; Ιστορίας, Το «παιδοµάζωµα» στις ελληνικές ταινίες µεγάλου µήκους από το 1945 µέχρι το 1981. Συζήτηση. 11:45 - 12:00 - Διάλλειµα. 12:00 - Στρογγυλό τραπέζι: Διερευνώντας στο παρόν τη βία της δεκαετίας του 1940. Η περίπτωση των µετακινήσεων. Γιώργος Κόκκινος, Πανεπιστήµιο Αιγαίου Νίκος Μαραντζίδης, Πανεπιστήµιο Μακεδονίας Πολυµέρης Βόγλης, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας, Κωνσταντίνος Κ. Χατζόπουλος, Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης.
.
