ΔΕΙΤΕ ΟΛΟ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΤΩΝ ΤΡΙΗΜΕΡΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
Παρασκευή 10 Ιουνίου
17:00 Περιβαλλοντική Δράση
Καθαρισμός άλσους Νυμφαίας.
Συνάντηση στο Γήπεδο Μπάσκετ του άλσους της Νυμφαίας.
Σαββάτο 11 Ιουνίου
19:00 Ομιλία με Θέμα: “Ο λαϊκός πολιτισμός στον 21ο αιώνα”.
Κεντρικός Ομιλητής “Δημήτρης Πιπερίδης, εκδότης του περιοδικού Άμαστρις. Αίθουσα Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου Κομοτηνής
Κυριακή 12 Ιουνίου 2011
08:30 Προσέλευση επισκεπτών
Αναβίωση του ολοήμερο υπαίθριου πανηγυριού των Παρχαρίων (Οροπεδίων) του Πόντου, δίπλα στο Οχυρό της Νυμφαίας Κομοτηνής.
• 10:00 π.μ Χαιρετισμοί
• 10:15 π.μ Παραδοσιακοί Ποντιακοί Χοροί από συλλόγους Ποντίων της Περιφέρειας Αν. Μακεδονίας & Θράκης και της Θεσσαλονίκης .
• Θρακιώτικοι χοροί και Τραγούδια των Γκαγκαβούζηδων και Αρβανιτών της Σαγήνης και Χειμωνίου Έβρου καταγόμενων από την Αν. Θράκη.
• Σαρακατσάνων της περιοχής Σλίβεν τςη Βουλγαρίας και
• Ποντίων της Ελληνικής Κοινότητας Κελεντσίκ της Νότιας Ρωσίας.
• 11:00 π.μ Παρχαρέτικα Χορόντας και Τραγωδίας για όλον τον κόσμο με Κεμεντσέδες, Ζουρνάδες και Ταγούλε.
• 13:00 Προσφορά Ποντιακών εδεσμάτων και Φαγητού.
• Γλέντι ως αργά το απόγευμα.
Λύρα και Τραγούδι:
Ατέμ Εκίζ και Νουρία Κότς από την Τραπεζούντα
Φίλιππο Κεσαπίδη και Νίκο Μιχαηλίδη,
Δημήτρη Πιπερίδη και Ισαάκ Τιλικίδη
Ζουρνά:
Σπύρο Γαλετσίδη (Γεννηθείς στην Γαράσαρη(Νικόπολη) του Πόντου)
Κλαρίνο:
Θόδωρο Κεσίδη και Ηρακλή Κατηκαρίδη
Νταούλι:
Νίκο Καλογερίδη και Νίκο Σακίδη.
Συμμετέχουν με τις Χορευτικές Ομάδες του οι παρακάτω φορείς από Ελλάδα, Βουλγαρία και Ρωσία :
Ρωσσία
• Χορευτική Ομάδα “Η Ελπίδα” απο την Ελληνική Κοινότητα Καπαρτίνκα της περιοχής Κελεντσίκ της Νότιας Ρωσσίας
Βουλγαρία
• Χορευτική Ομάδα από την περιοχή Σλίβεν της Βουλγαρίςας. Ομοσπονδία Καρακατσάνων(Σαρακατσάνων) Βουλγαρίας
Π.Ε Έβρου
• Σύλλογος Ποντίων “Ο Αλέξιος Κομνηνός”
• Σύλλογος Ποντίων Φερών
• Πολιτιστικός & Λαογραφικός Σύλλογος Γυναικών Άνω Οινόης “Το Κρασοχώρι”
• Εκπολιτιστικός Λαογραφικός Σύλλογος Γυναικών Χειμωνίου “Μέγα Ζαλούφι”
Π.Ε Ροδόπης
• Σύλλογος Κρητών Κομοτηνής “Ο Ψηλορίτης”.
• Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων Θρυλορίου “Η Κερασούντα και το Γάρς”
• Σύλλογος Ποντίων Σαπών “Τα Κασσιτερά”
• Σύλλογος Ποντιων Ν. Ροδόπης “Η Τραπεζούντα”
Π.Ε Ξάνθης
• Σύλλογος Ποντίων Ξάνθης
Π.Ε Καβάλας
• Λέσχη Ποντίων Καβάλας
• Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων Κρηνίδων “Το Βυζάντιο”
• Πολιτιστικός Σύλλογος Αμυγδαλεώνα
• Σύλλογος Ποντίων Νέστου
Π.Ε Δράμας
• Πολιτιστικός Σύλλογος Κεφαλαρίου
• Σύλλογος Ποντίων Προσοτσάνης “O Πόντος”
• Πολιτιστικός Σύλλογος Μεγαλοκάμπου “Ο Άγιος Κωνσταντίνος”
• Σύλλογος Ποντίων Νέας Σεβάστειας
• Σύλλογος Ποντίων “ Πυρρίχειος”
• Ποντιακός Σύλλογος Σιταγρών
Π.Ε Θεσσαλονίκης
• Φάρος Ποντίων
Συμμετέχουν επίσης τα παρακάτω πολιτιστικά Σωματεία:
• Σύλλογος Ποντίων Γυναικών Αλεξ/πολης “Οι Επίγονοι”
• Σύλλογος Ποντίων Δράμας “Οι Κομνηνοί”
• Σύλλογος Ποντίων Μυλοποτάμου Δράμας
• Σύλλογος Μικτός Ανδρών και Γυναικών Στρατώνων
• Σύλλογος Γυναικών περιοχής Κολυμβητηρίου “Ο Γοργοπόταμος”
• Σύλλογος Γυναικών Πόρπης
• Σύλλογος Ποντίων Απανταχού Κιζαριωτών
• Σύλλογος Ποντίων Κομοτηνής & Περιφέρειας “Ο Εύξεινος Πόντος”
• Σύλλογος Ποντίων Ν. Ροδόπης “Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης”
• Σύλλογος Ποντίων “Η Αναγέννηση”
• Σύλλογος Γυναικών Υφαντών
• Σύλλογος Ποντίων Γυναικών “Η Ενότητα Κομοτηνής”
• Ένωση Παλιννοστούντων Θράκης
• Σύλλογος Ποντίων Γυναικών Σαπών “Η Ειλικρίνεια”
• Σύλλογος Ποντίων Σαπών “Η Μάνα Ελλάδα”
• Σύλλογος Ποντίων Γυναικών Θρυλορίου
• Σύλλογος Γαμβρών & Νυφάδων Θρυλορίου
• Πολιτιστικός Σύλλογος Αράτου “Η Έλπίδα”
Αθλητικοί Φορείς:
• Αθλητικός Σύλλογος Δημοκρίτειο (Παλαιστικός)
• ΠΟΝΤΟΣ Κομοτηνής (Ποδοσφαιρικός)
• Ηρακλής Σάπων (Ποδοσφαιρικός)
• ΠΑΕ Ποντίων Θρυλορίου (Ποδοσφαιρικός)
Αναβίωση της παράδοση του λαϊκού πανηγυριού των Παρχαρίων(Οροπεδίων) του Πόντου.
Παρχάρια έτσι ονόμαζαν οι Έλληνες του Πόντου τα θερινά βοσκοτόπια που εκτείνονταν στα οροπέδια και τις πλαγιές των Ποντικών Άλπεων σε υψόμετρα από 1500 μέχρι και 2500 συνήθως. Η συνήθεια αυτή των Ελλήνων της Μαύρης Θάλασσας ήταν πανάρχαια αφού μας παραδίδεται ότι μέχρι και τα μέλη της Αυτοκρατορικής οικογένειας των Κομνηνών τους καλοκαιρινούς μήνες μετοίκιζαν στα αυτοκρατορικά θέρετρα της Ματσούκας.
Οι διάσπαρτες καλύβες άλλες σκεπασμένες με λεπτό σανίδι (χαρτώματα) κι άλλες σκεπασμένες με χώμα αποτελούσαν Οπάν, δηλαδή οικισμό. Οι καλύβες χτίζονταν σε μέρος του παρχαριού που είχε προστασία από τους άνεμους, και κρύο νερό(πεγάδ). Η κάθε καλύβα είχε στην αυλή περιτοίχισμα(τσιαβιρμάν), όπου συγκεντρώνονταν τα ζώα μετά την βοσκή. Στα παρχάρια έμεναν με καθορισμένη αμοιβή (βούτυρον, πασκιτάν κ.λ.π.), εκτός από τους τσοπάνους, και ορισμένες μεσήλικες γυναίκες, οι παρχαρομάνες ή παρχαρέτσες ή ρωμάνες, όπως τις έλεγαν, οι οποίες ήταν ειδικευμένες στη γαλακτοκομία. Την αμοιβή του τσοπάνου και της παρχαρέτσας τη θεωρούσαν ιερή υποχρέωση.
«Τσοπάν’ και παρχαρέτσας δίκαιον που τρώγει, παράδεισ’ πόρταν κ’ ελέπ».
Αυτός που τρώει τσοπάνου και παρχαρέτσας δίκαιο δεν βλέπει παραδείσου πόρτα.
Η παρχαρέτσα λάλεσεν, η παρχαρέτσα είπεν:
Εξέβεν ο Καλομηνάς (Μάης),
ζεστά καιρούς εποίκεν.
Τα ραχόπα πρασίντζανε,
εγέντανε χορτάρια,
Τα ζα καιρός να παραβγαίν’νε ’ς
σ’ έρημα τα παρχάρια. Τη συγκεκριμένη μέρα, με την ευλογία του ιερέα, οδηγούσαν «το βίον σο παρχάρ’» και το παρέδιδαν «σον τσοπάνον» ή «σην παρχαρέτσαν» με τα απαραίτητα σκεύη και εργαλεία της γαλακτοκομίας. Τα σπουδαιότερα ηταν: Τ’ αλμεχτέρα, τα χαλκά, τα γαβάνας, τα κοβλάκια, οι κουτάλες. Τα ξυλάγγεια, τα βαρέλια. Η ζωή στα παρχάρια ηταν δύσκολη και κοπιαστική. Ο τσοπάνος και η ρωμάνα δεν είχαν ούτε στιγμή «καθισμο-νήν» (ξεκούραση). Βασικές ασχολίες στο παρχάρ’ ηταν: Βοσκή και περιποίηση των ζώων, άρμεγμα, βράσιμο του γάλακτος, πήξιμο και γιαούρτι, δρουβάνισμα για να βγάλουν το βούτυρο, να ετοιμάσουν το τυρί και το πασκιτάν. Εκτός από αυτές τις βαριές δουλειές, οι παρχαρέτ΄ αντιμετώπιζαν και κίνδυνους από καταιγίδες, από ληστείες, από επιθέσεις αγριμιών και από κατρακυλίσματα σε γκρεμούς.
Όλα αυτά τα προβλήματα τα αντιμετώπιζαν αγόγγυστα και κατόρθωναν έτσι να έχουν πολλά οικονομικά οφέλη. Τα ζώα στα παρχάρια είχαν τριπλάσια απόδοση σε γάλα και βούτυρο. Ακόμη, ο καθαρός αέρας, η αγνή φυσική τροφή και το ήσυχο περιβάλλον επιδρούσαν ευεργετικά και στους παρχαρέτες. Την ήρεμη αυτή ζωή την τάραζαν, δυστυχώς πολλές φορές, τα μαλώματα, οι παρεξηγήσεις που ξεσπούσαν ανάμεσα σε δυο γειτονικά ελληνικά χωριά, εξαιτίας του γεγονότος ότι το ένα χωριό δεν αναγνώριζε τα σύνορα του παρχαριού του άλλου χωριού.
Σε ορισμένα παρχάρια, που ήταν πραγματικά παραθεριστικά κέντρα, υπήρχαν παρεκκλήσια που γιόρταζαν το καλοκαίρι. Σε αυτά γίνονταν μεγάλα πανηγύρια στα οποία έπαιρναν μέρος δεκάδες χωριά, από κοντινές και απομακρυσμένες περιοχές. Εκεί οι χωρικοί πουλούσαν τα προϊόντα τους και αγόραζαν άλλα αναγκαία για το νοικοκυριό τους.
Η επιστροφή από το παρχάρι έπαιρνε επίσης πανηγυρικό χαρακτήρα. Όλο το χωριό ήταν στο πόδι, για να υποδεχτεί τους παρχαρέτες. Η ζωή μακριά από τα αγαπημένα πρόσωπα δημιουργούσε έντονες νοσταλγίες.
Εσύ έλα ας σο παρχάρ’, εγω ας σην ξενητείαν, τ’ ομμάτια μ’ εσκοτείνεψαν ας σην αροθυμίαν.
Ο Προσφυγικός και απόδημος Ποντιακός Ελληνισμός πιστός πάντα στις παραδόσεις όπου και αν βρέθηκε δεν λησμόνησε ποτέ το ολοήμερο υπαίθριο πανηγύρι των Παρχαρίων του Πόντου. Το συναντούμε σ΄ όλες τις Ελληνικές κοινότητες των Πρώην Σοβιετικών Δημοκρατιών, σε πολλές περιοχές του Πόντου, στη Δυτική Ευρώπη αλλά και σε κάποιες περιοχές της Βορείου Ελλάδας (Άγιος Δημήτριος Κοζάνης, Κομνηνά Πτολεμαΐδας, Φίσκα Κιλκίς, Πάρνηθα Αττικής).
Η αναβίωση του πανηγυριού των Παρχαρίων στην καταπράσινη τοποθεσία Γέφυρα του Βοσκού, δίπλα στο Οχυρό της Νυμφαίας, ξεκίνησε το 2002 από το Σύλλογο Ποντιακής Νεολαίας Ν. Ροδόπης “Η Τραπεζούντα”. Σήμερα στην τοποθεσία αυτή χάριν στη αγαστή συνεργασία της τοπικής αυτοδιοίκησης και την καθοριστική συμβολή του προγράμματος Θησέας έχει δημιουργηθεί ένας πανέμορφος χώρος δασικής αναψυχής προσαρμοσμένος στις ανάγκες της εκδήλωσης Παρχάρια.
Οι εγκαταστάσεις φιλοξενούν κάθε χρόνο χιλιάδες κόσμου κατά την ημέρα του πανηγυριού αλλά και αρκετούς επισκέπτες τον υπόλοιπο χρόνο.
Η λιθόκτιστη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου χτισμένη πάνω σε ένα παρακείμενο βραχώδες ύψωμα δεσπόζει επιβλητικά στο χώρο όπου έλαβε χώρα η μάχη μεταξύ των επιτιθεμένων εκ Βουλγαρίας Γερμανικών στρατευμάτων και των ηρωικά αμυνόμενων Ελλήνων στρατιωτών του Φυλακίου του Οχυρού της Νυμφαίας.
Η δημιουργία ενός δασικού χωριού, με παραδοσιακά “πεγάδια” (Βρύσες), ξύλινα κρεμαστά γεφύρια, παραδοσιακές καλύβες και λιθόκτιστα σπίτια, εμπνευσμένο από τα αρχιτεκτονικά πρότυπα και τη ζωή των Παρχαρίων του Πόντου αποτελεί ένα από τους βασικότερους στόχους του Συλλόγου.
Αυτή η ιδιαίτερη εστία Μαυροθαλασσίτικου Ελληνικού Πολιτισμού, στην νότια Βαλκανική, θα αποτελεί αδιαμφισβήτητα έναν ακόμη πόλο έλξης της περιοχής δεδομένης και της εύκολης πρόσβασης που πολύ σύντομα θα επιτυγχάνεται δια του κάθετου οδικού άξονα Ελλάδας Βουλγαρίας.
Πρόσβαση στην εκδήλωση
Φτάνοντας στην παλιά Νομαρχία Ροδόπης στο κέντρο της Κομοτηνής ανηφορίστε τη Λεωφόρο Ηρώων προς τα Στρατόπεδα Ηλιοπούλου και Παράσχου.
Κινηθείτε ανάμεσα από τα δύο Στρατόπεδα και διασχίστε καθέτως τη διασταύρωση στο τέλος των Στρατοπέδων.
Αφού διέλθετε από το πευκόφυτο άλσος της Νυμφαίας, το Τουριστικό Περίπτερο Νυμφαίας και το Οχυρό του Φυλακίου της Νυμφαίας θα έχετε φτάσει στα Παρχάρια σε απόσταση περίπου 15χλμ από το κέντρο της Κομοτηνής.
Όλη η διαδρομή είναι ασφαλτοστρωμένη.
Προσοχή η διαδρομή μονοδρομείται για άνοδο από τις 08:30 π.μ μέχρι της 13:00 και μετά ξεκινά η κάθοδος.
Όπως κάθε χρόνο από το 2002 έτσι και φέτος η διοργάνωση πραγματοποιείται σε συνδιοργανώση με την Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας & Θράκης και το Δήμος Κομοτηνής και με τη στήριξη του Δ΄ Σώματος Στρατού, της Πυροσβεστικής και της Ελληνικής Αστυνομίας.
.
