Νέα εποχή ανατέλλει για τη μαγευτική έκταση στις εκβολές του ποταμού Νέστου, που ως γνωστόν είναι μεταξύ των υπό αποκρατικοποίηση «φιλέτων» αλλά έπαιξε τον δικό της ρόλο την εποχή του Ψυχρού Πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟ
ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ
To τοπίο είναι ειδυλλιακό. Μια έκταση γύρω στις 9.000 στρεμμάτα, στον υγροβιότοπο του Νέστου, περιφραγμένη με συρμάτινα πλέγματα και εντός αυτής πλούσια βλάστηση, σπάνια πουλιά και ζώα, από κορμοράνους και ερωδιούς μέχρι ζαρκάδια και τσακάλια, αλλά και κεραίες, πολλές και θεόρατες ατσάλινες κεραίες. Αν δεν υπήρχαν αυτές οι τελευταίες και στην είσοδο η ταμπέλα ERT-Voice Of America θα νόμιζε κανείς ότι πρόκειται για τουριστικό θέρετρο, με πανέμορφη ακρογιαλιά στο καταγάλανο Θρακικό Πέλαγος και κάτω από τα δέντρα γραφικά σπιτάκια, παιδικές χαρές, ακόμα και γήπεδο γκολφ.
Εκεί ήταν εγκατεστημένοι πανίσχυροι πομποί της «Φωνής της Αμερικής», μέσω των οποίων οι Αμερικανοί βομβάρδιζαν με τη δική τους εκδοχή των παγκόσμιων εξελίξεων στα ερτζιανά τους «υπόδουλους λαούς» του σοβιετικού μπλοκ και έστελναν μηνύματα σ' εκείνους από τη Μέση Ανατολή έως την Ινδοκίνα, από τους μουσουλμάνους της Κ. Ασίας μέχρι τον Ειρηνικό και τη Νέα Ζηλανδία. «Οι πομποί θέλουν υγρασία γι' αυτό επέλεξαν τούτη την περιοχή» λέει ο συνοδός μας, ηλεκτρονικός και τέως υπάλληλος του αμερικανικου ΥΠΕΞ κ. Νίκος Κουτσογιάννης, ένα από τα λίγα μέλη του προσωπικού του σταθμού που απέμειναν για να προσέχουν τις εγκαταστάσεις.
Για τους αντιφρονούντες στις χώρες του «υπαρκτού σοσιαλισμού» ήταν, μαζί με το «Ράδιο Ελεύθερη Ευρώπη» και το BBC, το παράθυρο στον έξω κόσμο, έστω και αν μπορούσε να τους στοιχίσει μερικά χρόνια «φιλοξενίας» σε γκλουλάγκ ή στην καλύτερη περίπτωση αρκετούς «καφέδες» στα γραφεία της τοπικής Κα Γκε Μπε και καταχώρησή τους στα μαύρα κατάστιχα των αρχών ασφαλείας. Για το σοβιετικό καθεστώς ήταν μια μόνιμη απειλή, η συχνότητα της «ιμπεριαλιστικής προπαγάνδας», την οποία επιχειρούσε να φιμώσει με παρεμβολές, κυρίως από το βουλγαρικό έδαφος, αλλά και έναν μεγάλης ισχύος πομπό που είχε τοποθετήσει γι' αυτόν τον σκοπό στην Οδησσό. Δεν είναι δε καθόλου σίγουρο, υποστηρίζουν μερικοί, ότι ένας από τους χιλιάδες πυραύλους SS δεν σημάδευε το Δέλτα του Νέστου, ώστε να σβήσει από τον χάρτη εάν χρειαζόταν τη φωνή του εχθρού. Επί 40 σχεδόν χρόνια οι 15 πομποί των 250 κιλοβάτ ο καθένας με τις ύψους από 80 έως 150 μ. 54 κεραίες διέσπειραν το αμερικανικό σήμα μέσω των βραχέων κυμάτων ανά την υφήλιο, μέχρις ότου σιγήσει οριστικά το 2006.
«Οι πρώτοι πομποί εξέπεμψαν από εδώ το 1972» λέει ένας άλλος τεχνικός, ο Νίκος Κεχαγιάς. «Η Φωνή της Αμερικής μετέδιδε από το 1949 μέσω πομπών στη Θεσσαλονίκη. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε εδώ, ενώ δύο αναμεταδότες της απευθύνονταν προς τον αραβικό κόσμο από ένα αμερικανικό πλοίο αγκυροβολημένο στη Ρόδο. Η Ξάνθη, όμως, ήταν ο βασικός κορμός».
Εκλεισε λόγω περικοπών
Οταν το ανατολικό μπλοκ κατέρρευσε, εξέλιπαν οι λόγοι λειτουργίας ενός πολυδάπανου σταθμού και οι Αμερικανοί προέβησαν σε περικοπές. Εκλεισαν τους αναμεταδότες της Ξάνθης, όπου απασχολούνταν 200 Αμερικανοί και Ελληνες, ντόπιοι κυρίως, τεχνικοί και μέλη βοηθητικού προσωπικού, και το 2006 τερμάτισαν τη σχετική συμφωνία με την Ελλάδα.
Τον Απρίλιο του 2006 το σήμα με την εμβληματική φράση «τα νέα μπορεί να είναι καλά ή ασχημα, εμείς όμως θα σας τα μεταδίδουμε», που ακουγόταν σε 53 γλώσσες, έσβησε. Φεύγοντας, οι Αμερικανοί άφησαν «αμανάτι» τις εγκαταστάσεις τους πλην δύο πομπών, που μετέφεραν σε Τατζικιστάν και Μαρόκο, όπου οι εξελίξεις σε Κ. Ασία και Β. Αφρική τους κατέστησαν χρήσιμους στο γεωστρατηγικό παιγνίδι. Τώρα η μαγευτική έκταση της πρώην «Φωνής της Αμερικής» φιγουράρει μεταξύ των υπό αποκρατικοποίηση φιλέτων και όπως αναφέρουν πληροφορίες μεταξύ εκείνων που έδειξαν ενδιαφέρον είναι Βούλγαροι και Ρώσοι, πρώην εχθροί δηλαδή.
Σε άριστη κατάσταση όλες οι υποδομές
«Οταν κατέρρευσε το ανατολικό μπλοκ ρωτήσαμε τους εδώ υπεύθυνους του σταθμού, τι κάνουμε τώρα με τους αναμεταδότες και η απάντηση ήταν, μην ανησυχείτε, θα εκπέμπουμε για να τους εκπαιδεύσουμε στη δημοκρατία». Ο μηχανικός Παναγιώτης Μιχαηλίδης, εξωτερικός συνεργάτης των Αμερικανών από το 1992 έως το 2006, που σχεδίασε και εγκατέστησε τις υποδομές του σταθμού, αφηγείται στην «Κ» το παρασκήνιο της αποχώρησης των Αμερικανών από την Ξάνθη. «Είχαν αποφασίσει να φύγουν από το 2005 και τελικά παρέδωσαν το 2006. Φεύγοντας ήθελαν να τα γκρεμίσουν όλα, καθώς η συμφωνία προέβλεπε να παραδοθεί η έκταση “καθαρή”. Τους είπαμε ότι κάτι τέτοιο θα ήταν τρέλα, δεδομένου ότι υπήρχαν και επικίνδυνα υλικά. Εξάλλου όπως βλέπετε υπάρχουν ολοκαίνουργια σπίτια, μονάδα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, γεωτρήσεις για νερό, σχολείο και εγκαταστάσεις που μπορεί να χρησιμοποιιηθούν άνετα. Τελικά οι υποδομές παραλήφθηκαν από την Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου».
Λόγω όμως του υψηλού κόστους συντήρησης -60.000 ευρώ τον μήνα- απολύθηκε το σύνολο σχεδόν του προσωπικού πλην ολίγων τεχνιτών που παρέμειναν για να συντηρούν τις εγκαταστάσεις, αλλά και αυτοί κινδυνεύουν να απολυθούν.
Η ΚΕΔ έστειλε ειδικούς που εκτίμησαν την αξία του ακινήτου και έκτοτε βρίσκεται σε εξέλιξη ένα γαϊτανάκι προτάσεων διάφορων τοπικών φορέων για την αξιοποίηση, αλλά και ενδιαφερομένων για την αγορά του. «Τον Δεκέμβριο του 2007 υπήρξε πρόταση από το βρετανικό ραδιοφωνικό δίκτυο VT Communication να επαναλειτουργήσει τον σταθμό και να μισθώνει στο BBC και άλλους μεγάλους ξένους ραδιοσταθμούς ώρες για να εκπέμπουν σε όλο τον κόσμο, αλλά αυτή δεν απαντήθηκε ποτέ. Κάποιοι στην ΚΕΔ μιλούσαν για τη μετατροπή του χώρου σε Νταβός της ΝΑ Ευρώπης. Τον Φεβρουάριο του 2010 ήρθε να δει τον χώρο ο τότε υπουργος Χάρης Παμπούκης, αρμόδιος για τις επενδύσεις, και έδειξε εντυπωσιασμένος από τις εγκαταστάσεις. Υπήρξε ενδιαφέρον από εκπροσώπους αραβικών κεφαλαίων, για εκτροφείο θηραμάτων, όπως και από Βούλγαρους και Ρώσους».
Σε κάθε περίπτωση σήμανε το τέλος εποχής για ένα εργαλείο της Δύσης στην επιχείρηση υπονόμευσης της κομμουνιστικής αυτοκρατορίας, αποτελεσματικό όπως αποδείχθηκε, αφού μέχρι και ο διάσημος αντικαθεστωτικός Αντρέι Ζαχάροφ, μεταξύ άλλων, κατηγορήθηκε από τη σοβιετική ηγεσία ότι τροφοδοτούσε τους εχθρούς μέσω (και) της «Φωνής της Αμερικής» με πληροφορίες για τα μυστικά πυρηνικά προγράμματα της ΕΣΣΔ.
«Αν δεν υπήρχε αυτός ο ραδιοσταθμός δεν θα μαθαίναμε τις πραγματικές διαστάσεις του πυρηνικού δυστυχήματος του Τσερνομπίλ. Εκείνες τις μέρες τα δικά μας ΜΜΕ καλούσαν τον κόσμο να κάνει πικ νικ την Πρωτομαγιά στην εξοχή, σαν να μην είχε συμβεί τίποτα» έλεγε στην «Κ» Βούλγαρος δημοσιογράφος, που εργαζόταν στην κρατική ραδιοφωνία.
Πηγή: http://www.kathimerini.gr/
