Με ανοιχτά τα βασικά θέματα που αφορούν τη διερεύνηση της υπόθεσης Βατοπεδίου, τα οποία σχετίζονται με την αποτίμηση της ζημίας του Δημοσίου και το ιδιοκτησιακό καθεστώς της λίμνης Βιστωνίδας, βαίνει προς το τέλος της η προανακριτική επιτροπή της Βουλής. Παρά την ολιγοήμερη παράταση που δόθηκε από τη διάσκεψη των προέδρων, ενόψει και των εξηγήσεων που δίδουν οι εμπλεκόμενοι πρώην υπουργοί, το ύψος της ζημίας του Δημοσίου, αν τελικώς επήλθε, παραμένει το μεγάλο ζητούμενο που προκάλεσε και οξύτατη πολιτική αντιπαράθεση.
Οι αρχικές εκτιμήσεις του Σώματος Ορκωτών Εκτιμητών περί μη υπάρξεως ζημίας, καθώς και η επαναξιολόγησή τους από διεθνή εκτιμητικό οίκο, που μέχρι σήμερα δεν έχουν ανατραπεί, αναμένεται να επανακριθούν από τις νέες πραγματογνωμοσύνες που διέταξε πρόσφατα η προανακριτική επιτροπή. Εν αναμονή των νέων εκτιμήσεων που έχουν ανατεθεί σε 8 διεθνείς οίκους, το μείζονος σημασίας ζήτημα της ζημίας, που αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ποινική αξιολόγηση για τους πρώην υπουργούς που ελέγχονται, προκάλεσε πολιτική θύελλα και έντονες αντιπαραθέσεις.
Βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος, που μετείχαν στην εξεταστική επιτροπή ή μετέχουν στην προανακριτική επιτροπή για το Βατοπέδι, εκτιμούν τη ζημιά άλλοι σε πάνω από ένα δισ. κι άλλοι σε εκατό εκατομμύρια. Αντιθέτως, τόσο ο πρώην πρωθυπουργός στην επιστολή του προς την Προανακριτική όσο και το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης εμμένουν στη θέση ότι ζημία για το Δημόσιο δεν υπήρξε στο Βατοπέδι.
Κι ενώ η ύπαρξη ή μη ζημίας παραμένει ένα ερώτημα που χρήζει, έστω και τώρα, οριστικής και ξεκάθαρης απάντησης, ενόψει μάλιστα της ενδεχόμενης παραπομπής στο Ειδικό Δικαστήριο, το ίδιο θολό τοπίο επικρατεί και στο εξίσου σοβαρότατο θέμα της ιδιοκτησίας της λίμνης Βιστωνίδας. Δύο χρόνια μετά τη διπλή, από Δικαιοσύνη και Βουλή, διερεύνηση της υπόθεσης, δεν έχει ξεκαθαρίσει αμετάκλητα σε ποιον ανήκει η λίμνη Βιστωνίδα και οι παραλίμνιες εκτάσεις.
Μέχρι στιγμής υπάρχουν οι αρχικές αποφάσεις που ελήφθησαν επί υπουργίας των κ. Δρυ και Φωτιάδη και αναγνώρισαν κυριότητα στη Μονή Βατοπεδίου, ενώ, ύστερα από προσφυγή της Μονής, το Πρωτοδικείο της Ροδόπης εξέδωσε απόφαση το 2008, όπου, κατά πλειοψηφία, αναγνώρισε την κυριότητα της επίμαχης περιοχής στο Δημόσιο. Ωστόσο, ώς σήμερα δεν έχει εκδοθεί τελεσίδικη, από το Εφετείο, ή αμετάκλητη, από τον Αρειο Πάγο, απόφαση για την κυριότητα της λίμνης και των παραλίμνιων εκτάσεων, που αποτέλεσαν και την αιτία των ανταλλαγών.
Κι ενώ η ελληνική Δικαιοσύνη δεν έχει ξεκαθαρίσει το βασικότερο -σε ποιον ανήκει η Βιστωνίδα και οι παραλίμνιες εκτάσεις- το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με απόφασή του έχει δημιουργήσει ισχυρό δικαστικό προηγούμενο. Με απόφασή του, το 1996, σε χρόνο ανύποπτο, έκρινε πως τα χρυσόβουλα των βυζαντινών αυτοκρατόρων που επικαλούνται ως τίτλους κυριότητας οι μονές σε βάρος του Δημοσίου -το ίδιο συμβαίνει και με το Βατοπέδι- είναι ισχυρά.
Η απόφαση αυτή, με τον τίτλο «Ιερές μονές κατά ελληνικού Δημοσίου», επισημαίνουν έγκριτοι νομικοί, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο μελλοντικής δικαίωσης της Μονής και επανάληψης της ήττας που υπέστη το Δημόσιο στη λεγόμενη βασιλική περιουσία...
