Αφιέρωμα στον Κομοτηναίο Αρχιεπίσκοπο Χρύσανθο, τον από Τραπεζούντος

Το κείμενο και οι φωτογραφίες του Τέλη Κελεσίδη που δημοσιεύθηκαν στο πρόγραμμα του 7ου Πανελλήνιου Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών που ήταν αφιερωμένο στη μνήμη του Μακαριστού Κομοτηναίου Αρχιεπισκόπου Χρύσανθου

ΔΕΙΤΕ ΤΟ

«Εγεννήθην εν Κομοτηνή (Γκιουμουλτζίνα) τον Μάρτιον του 1881, εις την ίδιαν οικίαν εις την οποίαν εγεννήθη και ο πατέρας μου Ζήσης”…

Με αυτά τα λόγια ξεκινά την αυτοβιογραφία του ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, ο από Τραπεζούντος Χρύσανθος…

Από το πατρικό του σπίτι στην Κομοτηνή…

Και περιγράφει στη συνέχεια τη διαδρομή του από την πόλη που γεννήθηκε, ως τη Ληψία όπου σπούδασε

και την Τραπεζούντα όπου μεγαλούργησε, από ιεροδιάκονος στο φημισμένο της φροντιστήριο, έως ο τελευταίος Μητροπολίτης της περιοχής που αγωνίστηκε για τα ιερά και όσια της Πατρίδας και των Ποντίων…

Και φυσικά καταλήγει ως Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, με την υπερήφανη και αδιαπραγμάτευτη θέση του, να αρνηθεί να ορκίσει την κατοχική κυβέρνηση των Γερμανών, που του κόστισε την έκπτωση από τον αρχιεπισκοπικό θρόνο…

Τα πρώτα τεύχη του Αρχείου του Πόντου, έχουν την υπογραφή του μα η προσφορά του στην προστασία των προσφύγων και του Ποντιακού ζητήματος είναι πολύ μεγαλύτερη…

Το 1919 στην Συνδιάσκεψη της Ειρήνης στο Παρίσι παραβρίσκεται ο ίδιος μαζί με μια αντιπροσωπεία Ποντίων, προσπαθώντας να προωθήσουν την ανεξαρτησία του Ποντιακού ζητήματος, καταθέτοντας Υπόμνημα με ημερομηνία 2 Μαΐου 1919.

Στο βαρυσήμαντο αυτό υπόμνημα προσπαθούσε να διεκδικήσει τα δίκαιατου Ποντιακού Ελληνισμού, σε μια πρόταση Ποντοαρμενικής Ομοσπονδίας.

Τα επιχειρήματα του Χρύσανθου ήταν τόσο ισχυρά ώστε να μεταστρέψουν ακόμη και τον ίδιο τον Ελευθέριο Βενιζέλο υπέρ του Ποντιακού Ζητήματος.

Το 1921 ο Δημήτριος Γούναρης κάλεσε τον Χρύσανθο να μετάσχει της ελληνικής αποστολής στο Λονδίνο. Κατά τον χρόνο της παραμονής του Χρύσανθου στο Λονδίνο, ειδικό Δικαστήριο στη Τουρκία τον καταδικάζει ερήμην εις θάνατο.

20 χρόνια αργότερα, Αρχιεπίσκοπος Αθηνών πιά, οι Γερμανοί κατακτητές τον καλούν να παραστεί στην τελετή της ύψωσης της σβάστικας στην Ακρόπολη και τους διαμηνύει:

«Οι Έλληνες Ιεράρχες δεν παραδίδουν τας πόλεις εις τον εχθρόν, αλλά καθήκον των είναι να εργασθούν δια την απελευθέρωσιν αυτών…»

Η πρώτη αντιστασιακή πράξη, είναι πλέον γεγονός. Η δεύτερη ακολουθεί λίγες στιγμές μετά, όταν τον καλούν να τελέσει δοξολογία:

«Δοξολογία δεν έχει θέσιν επί τη υποδουλώσει της Πατρίδος μας. Η ώρα της Δοξολογίας θα είναι άλλη…» διαμηνύει ο Χρύσανθος…

Σε λίγες ημέρες, τον παύουν από τον θρόνο του, όταν αρνείται να ορκίσει την κατοχική Κυβέρνηση λέγοντας «Δεν μπορώ να ορκίσω Κυβέρνησιν προβληθείσαν υπό του εχθρού. Ημείς γνωρίζωμεν ότι τας Κυβερνήσεις ορίζει ο λαός…»

Μα ο γενναίος αντιστασιακός κληρικός, της Θράκης και του Πόντου, συνεχίζει την αντίστασή του.

Αποτραβήχτηκε στο σπίτι του στην Κυψέλη στην οδό Σουμελά, ενώ συγχρόνως λειτουργεί και παράνομο Ραδιοφωνικό Σταθμό, τον πρώτο αντιστασιακό Σταθμό στην Κατοχή με την ονομασία "Ασύρματος του Δεσπότη" από τον οποίο έστελνε πληροφορίες στους Συμμάχους.

Ο από Τραπεζούντος Αθηνών Χρύσανθος, πέθανε σε ηλικία 68 χρονών στις 28 Σεπτεμβρίου 1949. Στην κηδεία του πού έγινε στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών του απεδόθησαν οι τιμές Πρωθυπουργού εν ενεργεία. Η ταφή του έγινε στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών.

Το 1991 τα οστά του μεταφέρθηκαν στην Νέα Ιερά Μονή της Παναγίας του Σουμελά στο Βέρμιο της Ημαθίας.

Στην γενέτειρά του την Κομοτηνή, υπάρχει πλατεία με το όνομά του ενώ ο ανδριάντας του βρίσκεται απέναντι από τον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

 

Πηγή:  http://paremvasikomotini.blogspot.com/