ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΚΑΙ ΜΑΘΕΤΕ
(ΟΥΤΕ ΕΜΕΙΣ ΤΑ ΞΕΡΑΜΕ)
Από το βιβλίο του
Γιαλουράκη μαθαίνουμε πως στην Αίγυπτο, στο Σιμπίν Ελ Κομ, είχε σχηματισθεί μία
εύρωστη ελληνική κοινότητα με πρώτους οικιστές Κυπρίους και Βορειοηπειρώτες. Η
κοινότητα απέκτησε σχολείο στο οποίο εδίδαξε ο διάσημος Ικαριώτης φιλόλογος
Αριστείδης Φουτρίδης (μετέπειτα καθηγητής της κλασσικής φιλολογίας στα
πανεπιστήμια Χάρβαρντ, Γαίηλ, Κονέκτικατ). Όταν ο Φουτρίδης έφυγε για την
Αμερική, η ελληνική κοινότητα προσέλαβε ως δάσκαλο έναν νέο 25 ετών, που αν και
έζησε στη Θράκη και σπούδασε φιλολογία στην Αθήνα, είχε φιλοαλβανικά αισθήματα
κι έγινε προπαγανδιστής του αλβανικού εθνικισμού στα βορειοηπειρωτόπουλα του
Σιμπίν ελ Κομ. Π.χ. αντί να τους μαθαίνει ελληνικά, τους μάθαινε αλβανικά
τραγούδια.
Ο νέος αυτός λεγόταν
Θεοφάνης Μαυρομάτης. Ήταν
από την Κομοτηνή. Υπήρξε από τους φοβερώτερους πολέμιους του
Ελληνισμού. Στο Σιμπίν ελ Κομ έμεινε ένα χρόνο. Η ελληνική κοινότητα τον έδιωξε
αλλά τον προσέλαβε μία άλλη στο Μπένι Σουέφ. Ούτε και εδώ στέριωσε. Έμεινε ένα
χρόνο και μετά έφυγε για τις ΗΠΑ. Εκεί χειροτονήθηκε παπάς και μετά ‐Κύριος οίδε
πώς‐ κατόρθωσε να ανακηρυχθεί επίσκοπος της αλβανικής εκκλησίας! Άρχισε τότε
έντονη προπαγάνδα μεταξύ των Βορειοηπειρωτών της Αμερικής. Βάση εξορμήσεως είχε
τη Βοστώνη, όπου μάλιστα έβγαζε και εφημερίδα. Εδώ άλλαξε το ελληνικό όνομά του
και το έκανε αλβανικό: Φαν Νόλι! Στον άνθρωπο αυτό οφείλεται εν πολλοίς η
απώλεια της Β. Ηπείρου. Με την υποστήριξη της Ιταλίας το 1921 σχημάτισε
κυβέρνηση στην Αλβανία. Το 1924 πάλι με τη βοήθεια της Ιταλίας ανέτρεψε τον
διάδοχό του, τον Αχμέτ Ζώγου. και ξανάγινε πρωθυπουργός. Ο Ζώγου με τη βοήθεια
των Γιουγκοσλάβων μπόρεσε να τον ανατρέψει (1925). Έφυγε στο εξωτερικό. Αλλά
ποτέ δεν έπαυσε να ραδιουργεί εις βάρος της Ελλάδος. Παρ' όλο που η παιδεία του
και η καταγωγή του από τη μεριά της μητέρας του ήταν ελληνική, παρ' όλο που ήταν
ως προς το θρήσκευμα ορθόδοξος, ο Φαν Νόλι υπήρξε φανατικός ανθέλλην. Και όμως
είχε όλα τα προσόντα να κτίσει γέφυρα φιλίας ανάμεσα στους δύο λαούς. Εργάστηκε
σκληρά να κόψει όλους τους δεσμούς.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ THRAKILIVE: Όπως πολλοί θα καταλάβετε, στο σχετικό άρθρο
πέσαμε επάνω του ψάχνοντας πληροφορίες για έναν άλλον θρακιώτη συνονόματο του, τον Θεοφάνη Μαυρομάτη από την
Αλεξανδρούπολη που αγνοείται στον Ειρηνικό Ωκεανό. Προφανέστατα δεν έχει καμία
σχέση με τον ανθέλληνα Φαν Νόλι, που έζησε άλλωστε σε άλλες εποχές. Απλά,
ψάχνοντας βρήκαμε αυτήν την πληροφορία και την απομονώσαμε, καθώς την
αγνοούσαμε. Και καλό είναι να μαθαίνουμε την ιστορία μας. όχι μόνο για τα καλά
αλλά και για τα άσχημα που έχει γεννήσει αυτός ο τόπος...
.
